صفحه کلید Keyboard

صفحه کلید یا Keyboard چیست؟

صفحه کلید (Keyboard یا کیبورد) سخت افزاری یا به طور خلاصه صفحه کلید یکی از دستگاه های ورودی پرکاربرد در رایانه‌ها به شمار می‌رود که مجموعه‌ای از کلیدها را بر روی خود جای داده است و از نظر ظاهری تقریبا شبیه به ماشین تحریر است.

در کاربرد معمولی، از صفحه کلیدها برای وارد کردن متن و اعداد در نرم افزارهایی مثل ویرایشگر متن، مرورگرهای وب و … استفاده می‌شود. در عین حال کاربرد این سخت افزار تنها به وارد کردن متن محدود نمی‌شود بلکه اجرای برخی دستورات رایانه‌ای نظیر حذف فایل، تأیید و ارسال محتویات فرم‌های اینترنتی و … نیز از جمله کاربردهایی است که در آن‌ها اغلب کاربران استفاده از کیبورد را به روش‌های دیگر ترجیح می‌دهند. بازی‌های رایانه‌ای نیز از حوزه‌هایی به شمار می‌رود که استفاده از کیبوردهای سخت افزاری در آن بسیار رایج است. هم‌چنین کاربران حرفه‌ای در واسط‌های خط فرمان با استفاده از کیبورد و از طریق وارد کردن دستورات متنی، اعمال مورد نظر خود را انجام می‌دهند.

بر روی کلیدهای کیبورد، حروف، اعداد و نمادهایی درج شده که به کاربر در شناسایی کلیدهای مختلف کمک می‌کند.

انواع صفحه کلیدها و مشخصه‌های آن‌ها

صفحه کلیدهای استاندارد معمولا دارای بخش مجزایی به نام صفحه کلید عددی هستند که به کاربر اجازه می‌دهد با سهولت بیشتری به وارد کردن اعداد بپردازد. صفحه کلیدها معمولا دارای چیزی حدود 84 تا 104 کلید شامل کلیدهای حروف، ارقام، علائم و نمادهای نشانه‌گذاری و … می‌باشند. فاصله کلیدها در کیبوردهای مخصوص لپ تاپ‌ها به منظور کاهش فضای مورد نیاز نسبت به حالت استاندارد کمی کاهش یافته است. معمولا در این کیبوردها بخش مجزای عددی در نظر گرفته نمی‌شود. برخی از صفحه کلیدها دارای فرم ارگونومیک متفاوتی بوده و به جای اینکه شکل تخت و مسطحی داشته باشند شبیه به یک کنترلر بازی طراحی می‌شوند که به راحتی با دو دست قابل کنترل است.

نمونه‌ی دیگری از صفحه کلیدها که به کیبوردهای تابشی (Projection Keyboard) مشهورند تصویری از کلیدها را با استفاده از لیزر روی یک سطح می‌تابانند. در این نوع کیبوردها با استفاده از یک سنسور یا دوربین، قرار گرفتن انگشت کاربر روی تصویر کلیدها تشخیص داده می‌شود.

در مقابلِ صفحه کلیدهای سخت افزاری، صفحه کلیدهای مجازی یا نرم افزاری (Virtual Keyboard) نیز وجود دارند که تصویری از صفحه کلید را روی نمایشگر، نشان می‌دهند و کاربر می‌تواند با کمک ابزاری نظیر ماوس یا از طریق لمس صفحه در نمایشگرهای لمسی، با آن تعامل برقرار کند. امروزه استفاده از این نوع صفحه کلیدها در گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها بسیار رایج است.

از نظر نحوه‌ی اتصال، اغلب کیبوردهای سخت افزاری مدرن از طریق یک کابل USB یا به صورت بی‌سیم (Wireless) به رایانه و دستگاه‌های دیگر متصل می‌شوند.

چینش کلیدها در صفحه کلید

نحوه چینش کلیدهای مربوط به حروف، ارقام، نمادهای نشانه‌گذاری و … در تمام صفحه کلیدها یکسان نیست. چرا که افراد مختلف با زبان‌های متفاوت و یا کاربردهای گوناگون (نظیر برنامه نویسی، تایپ یا محاسبات ریاضی) نیازمند چینش خاصی از کلیدها هستند که بتواند به آن‌ها در دسترسی سریعتر به کلیدهای مورد نیازشان کمک کند. در این میان چینشی موسوم به QWERTY (برگرفته از قرارگیری این حروف در مجاورت یکدیگر در ردیف بالایی کلیدهای حروف) نسبت به سایر چینش‌ها (از جمله QWERTZ و AZERTY) از رواج بیشتری برخوردار است.

کلیدها

کلیدهای حرفی و عددی، کلیدهای نشانه‌گذاری و کلید فاصله (Space bar) برای وارد کردن نماد یا کاراکتر مربوطه و ایجاد فاصله به کار می‌روند. فشردن همزمان کلید Shift و یا فعال نمودن Caps Lock باعث تولید حروف بزرگ هنگام فشردن کلیدهای حرفی می‌شود و فشردن Shift همراه با کلیدهای عددی نیز آن‌ها را به نمادها یا علائم نشانه‌گذاری تبدیل می‌کند. کلید Space bar علاوه بر نقش ایجاد فاصله معمولا در نرم افزارهای پخش چندرسانه‌ای برای مکث و ادامه‌ی پخش، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلیدهای تغییر دهنده (Modifier Keys) نیز کلیدهای مخصوصی هستند که در صورت استفاده همزمان در کنار سایر کلیدها عملکرد آن‌ها را تغییر می‌دهند. کلیدهای کنترل (Ctrl)، شیفت (Shift) و آلت (Alt) از جمله مهم‌ترین کلیدهای Modifier به شمار می‌روند. به عنوان مثال، فشردن همزمان کلیدهای Alt و F4 در سیستم عامل ویندوز، باعث بسته شدن پنجره‌ی فعال جاری می‌گردد. کلید ویندوز (Windows key) و کلید Fn (در کیبوردهای فشرده نظیر کیبورد لپ‌تاپ‌ها) نیز در همین دسته قرار می‌گیرند.

کلیدهای عملیاتی (Function Keys) که معمولا با عناوین F1 تا F12 در اغلب کیبوردها مشاهده می‌شوند برای انجام اعمال خاصی در نرم افزارها مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، کلید F1 معمولا باعث نمایش راهنمای نرم افزار می‌شود.

کلیدهای کرسر (Cursor Keys) نیز کلیدهایی هستند که برای جابجا نمودن مکان‌نماها (به ویژه مکان‌نمای متنی) مورد استفاده قرار می‌گیرند. کلیدهای پیکانی (Arrow Keys) که در اغلب صفحه کلیدها با فلش‌های چهارجهتی مشخص می‌شوند و هم‌چنین کلیدهای Home و End (برای انتقال مکان‌نمای متنی به ابتدا و انتهای خط) و Tab (برای انتقال مکان‌نما به نقطه‌ی توقف بعدی) از جمله کلیدهای کرسر پرکاربرد به شمار می‌روند. از این کلیدها معمولا به منظور حرکت در میان لیستی از آیتم‌ها نیز استفاده می‌شود. کلیدهای Page Up و Page Down به منظور اسکرول (حرکت در میان محتوای صفحه) به کار می‌روند. کلیدهای Delete و Backspace نیز برای حذف کاراکتر بعد یا قبل از کرسر استفاده می‌شوند.

کلید Enter یا Return معمولا برای تأیید، تکمیل یک فرایند یا انجام یک عمل پیش‌فرض در خط فرمان، فرم‌ها و جعبه‌های گفتگو مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلیدهای قفل (Lock Keys) نیز روی حالت یا بخشی از صفحه کلید قفل می‌کنند. اسکرول لاک (Scroll Lock)، نام لاک (Num Lock) و کپس لاک (Caps Lock) از جمله کلیدهای قفل هستند که معمولا از چراغ‌های LED برای نمایش وضعیت قفل بودن آن‌ها استفاده می‌شود.

کلیدهای دستوری سیستمی نظیر SysRq و Print Screen و Break (یا Pause) و کلید Escape (که معمولا با سه حرف Esc نمایش داده می‌شود) و کلید منو (Menu Key) هر کدام برای انجام عمل خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند که برخی از آن‌ها امروزه کاربرد چندانی ندارند. در این میان استفاده از کلید Print Screen (برای گرفتن اسکرین شات و ذخیره‌ی آن در کلیپ بورد)، کلید منو (برای باز نمودن Context Menu) و کلید Escape (برای توقف یک عمل، خروج از برنامه‌های تمام صفحه، لغو یا انتخاب گزینه No در جعبه‌های گفتگو) هم‌چنان رایج می‌باشند.

بخش مجزای کلیدهای عددی نیز با داشتن علائم محاسباتی نظیر جمع، تفریق و … معمولا برای وارد نمودن اعداد هنگام انجام محاسبات مورد استفاده قرار می‌گیرند. هم‌چنین در برخی از صفحه کلیدها، دکمه‌های دیگری برای انجام اعمال خاص و پرکاربرد مانند اجرای مرورگر یا ماشین حساب، توقف، مکث یا ادامه پخش موسیقی و فیلم، تنظیم صدا، روشنایی صفحه و … در نظر گرفته می‌شود.