میانبر صفحه کلید Keyboard shortcut

میانبر صفحه کلید یا Keyboard shortcut چیست؟

میانبر صفحه کلید (Keyboard shortcut) یک یا چند کلید است که برای انجام عملی مشخص در نرم افزارهای رایانه‌ای به کار می‌رود. میانبرهای صفحه کلید اغلب برای دسترسی سریعتر به یک دستور یا انجام عملی پرکاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولا از عبارت کلید یا کلیدهای میانبر (Shortcut keys) به عنوان معادلی برای این اصطلاح استفاده می‌شود.

اعمالی که به میانبرهای صفحه کلید اختصاص داده می‌شود معمولا در حالت عادی از طریق روش‌های دیگری مانند آیتم‌های موجود در منوها و نوار ابزار یا سایر بخش‌های رابط کاربری نیز قابل انجام است. با این حال از آنجایی که روش‌های عادی اغلب زمانبرتر و نیازمند تعامل بیشتر هستند بسیاری از کاربران برای افزایش سرعت حین استفاده از یک نرم افزار کاربردی یا سیستم عامل ترجیح می‌دهند تا جای ممکن از کلیدهای میانبر برای انجام اعمال پرتکرار کمک بگیرند.

به عنوان مثال در یک ویرایشگر متن یا واژه پرداز متداول، کاربر برای ذخیره کردن متن یا سند خود می‌تواند ابتدا کرسر ماوس را به محل منوی File هدایت کرده، روی آن کلیک کند و سپس گزینه Save را از میان آیتم‌های موجود در آن انتخاب کند. این در حالیست که در اغلب این نرم افزارها با استفاده از کلیدهای میانبر Ctrl + S امکان دسترسی سریع به دستور Save فراهم شده است.

انواع میانبر های صفحه کلید و نحوه فشردن آن‌ها

میانبرهای صفحه کلید را از لحاظ تعداد کلیدها می‌توان به دو نوع تک کلیدی و چند کلیدی تقسیم کرد:

میانبرهای تک کلیدی

در مورد میانبرهای تک کلیدی با فشردن کلید موردنظر به صورت مرسوم عمل اختصاص داده شده به آن انجام می‌شود. کلیدهای عملیاتی (Function Keys) یکی از انواع رایج این نوع میانبرها هستند. از میان متداول‌ترین اعمال منتسب به این کلیدها می‌توان به امکان مشاهده Help با فشردن کلید F1 در بسیاری از نرم افزارها و امکان تغییر نام یک فایل یا دایرکتوری در برنامه مدیریت فایل ویندوز با استفاده از کلید F2 اشاره کرد.

از جمله میانبرهای تک کلیدی دیگر می‌توان به کلیدهای Home و End اشاره کرد که در فیلدها و محیط‌های متنی در اپلیکیشن های ویندوزی برای انتقال کرسر به ابتدا و انتهای خط فعلی به کار می‌رود.

علاوه بر کلیدهای متداول، در برخی از صفحه کلیدها به طور اختصاصی کلیدهای اضافه‌ای برای انجام تعدادی از اعمال رایج و حتی حرفه‌ای در نظر گرفته شده است. رونوشت برداری (Copy)، بریدن (Cut) و الصاق (Paste)، تغییر میزان صدا و نور صفحه نمایش، اجرای برخی نرم افزارها مانند برنامه ماشین حساب و همچنین انجام برخی از اعمال تخصصی در نرم افزارهای ویرایش تصویر و ویدئو از جمله این موارد هستند.

میانبرهای چند کلیدی

برای نمایش میانبرهای چند کلیدی معمولا از نماد + یا – میان کلیدهای مختلف موجود در ترکیب استفاده می‌شود. به عنوان مثال میانبر Ctrl + C یا Ctrl – C شامل کلیدهای Ctrl و C می‌باشد. البته ممکن است کلید Ctrl به صورت کاراکتر ^ نیز نمایش داده شود که در این حالت میانبر فوق به شکل ^C نوشته می‌شود.

در رایج‌ترین حالت، برای میانبرهای چند کلیدی لازم است کلیدهای تعیین شده به عنوان میانبر به صورت همزمان فشرده شوند. این میانبرها معمولا از یک یا دو کلید تغییر دهنده همراه با یک کلید دیگر تشکیل می‌شوند. برای انجام عملی که به این ترکیب‌ها اختصاص داده شده لازم است ابتدا کلیدهای تغییر دهنده یکی پس از دیگری فشرده شوند، سپس در حالتی که این کلیدها همچنان پایین نگه داشته شده‌اند کلید معمولی نیز فشرده می‌شود و در نهایت تمام کلیدها رها می‌شوند.

به عنوان مثال معمولا از ترکیب Ctrl + F در ویندوز (یا معادل Command + F در مک) برای جستجوی متن در برنامه‌های مرتبط با نمایش یا ویرایش متن استفاده می‌شود. در این حالت لازم است ابتدا کلید Ctrl (و معادل آن در مک یعنی Command یا Cmd) پایین نگه داشته شود و سپس کلید F فشرده شود.

به عنوان نمونه‌ای دیگر ترکیب Ctrl + Alt + Delete برای اجرای برنامه Task Manager در ویندوز XP و در نسخه های جدیدتر برای نمایش صفحه‌ای حاوی گزینه‌های مختلف از جمله قفل کردن، سوئیچ بین حساب های کاربری، اجرای Task Manager و … به کار می‌رود. در این مثال نیز لازم است برای استفاده از این میانبر صفحه کلید ابتدا کلیدهای تغییر دهنده Ctrl و Alt را پایین نگه دارید و سپس کلید Delete را فشار دهید.

در برخی از نرم افزارها نیز از میانبرهای چند کلیدی دنباله‌ای استفاده می‌شود. برای انجام عمل اختصاص داده شده به این میانبرها لازم است کلیدهای مربوطه به ترتیب یکی پس از دیگری فشرده و رها شوند.

چگونه از کلیدهای میانبر تعیین شده در نرم افزارهای مختلف آگاه شویم؟

در نرم افزارها و سیستم عامل های مختلف از میانبرهای متعددی پشتیبانی می‌شود. در این میان برخی از میانبرها که کاربرد بیشتری دارند میان اغلب نرم افزارها و سیستم عامل ها مشترک یا مشابه هستند و به خاطر سپردن آن‌ها آسانتر است. به عنوان مثال ترکیب Ctrl + Z (و معادل آن در مک یعنی Command + Z) برای آندو کردن عمل انجام شده در اغلب نرم افزارها استفاده می‌شود.

با این وجود بسیاری از نرم افزارهای حرفه ای و شناخته شده شامل مجموعه نسبتا بزرگی از کلیدهای میانبر اختصاصی می‌شوند که امکان استفاده سریعتر و آسانتر نرم افزار را برای کاربران فراهم می‌کند.

برای بسیاری از آیتم‌های پرکاربرد موجود در منوی اصلی یا منوی زمینه نرم افزار، می‌توان میانبر مربوطه را در کنار عنوان آیتم موردنظر مشاهده نمود. همچنین با انتقال نشانگر ماوس روی آیتم‌های موجود در نوار ابزار معمولا عنوان و کلید میانبر منتسب به آن (در صورت وجود) در قالب یک تولتیپ (Tooltip) نمایش داده می‌شود.

در برخی موارد نیز برای اطلاع از سایر میانبرهای صفحه کلید که به شکل مستقیم در رابط کاربری نرم افزار قابل مشاهده نیست کاربر می‌تواند به مستندات و راهنماهای نرم افزار یا سیستم عامل موردنظر مراجعه نماید.

گفتنی است در برخی از نرم افزارها امکان تغییر و سفارشی سازی میانبرهای صفحه کلید یا اختصاص میانبر به دستورات و اعمال مختلف موجود در نرم افزار (Key bindings) برای کاربر فراهم می‌شود.

فهرست میانبرهای صفحه کلید رایج

در ادامه می‌توانید به عنوان نمونه تعدادی از کلیدهای میانبر رایج در سیستم عامل ها و نرم افزارهای مختلف را مشاهده کنید.

کلیدهای میانبر پرکاربرد در ویندوز شامل کلید Win

کلیدهای میانبر پرکاربرد در مرورگرهای وب کروم و فایرفاکس