تک دیک

واژه نامه و مجله آموزشی کامپیوتر و فناوری

ویرایشگر سورس کد Source-code editor

ویرایشگر سورس کد یا Source-code editor چیست؟

ویرایشگر سورس کد (Source-code editor) یا به اختصار ویرایشگر کد (Code editor)، یک برنامه (یا بخشی از یک برنامه) با قابلیت اصلی ویرایش متن است که به شکل ویژه برای نوشتن و ویرایش سورس کدها طراحی شده است.

ویرایشگر سورس کد می‌تواند در قالب یک برنامه ویرایشگر متن به شکل مستقل یا به عنوان بخشی از یک نرم افزار دیگر (مانند یک محیط یکپارچه توسعه یا مرورگر وب) مورد استفاده قرار گیرد.

هرچند با کمک ویرایشگرهای متنی ساده (مانند Notepad) نیز می‌توان به نگارش و ویرایش ساده سورس کدها پرداخت اما کد ادیتورها دارای قابلیت‌هایی هستند که امکان کدنویسی آسانتر و سریعتر را فراهم می‌کنند. به خصوص در مورد سورس کدهای طولانی و حرفه‌ای، لزوم انتخاب یک ویرایشگر سورس کد مناسب موضوعی با اهمیت و ضروری تلقی می‌شود.

اغلب برنامه های کد ادیتور مطرح و محبوب به شکل داخلی یا با نصب افزونه ها از چندین زبان برنامه نویسی مختلف پشتیبانی می‌کنند و به این ترتیب می‌توانند به برنامه نویسان برای نوشتن یا ویرایش آسان‌تر کدها در زبان‌های مختلف کمک کنند.

ویژگی های رایج یک ویرایشگر کد

کد ادیتورها علاوه بر ویژگی‌های مرسومی که در یک ویرایشگر متن معمولی دیده می‌شود (مانند جستجو و جایگزینی، تغییر فونت، نمایش تعداد خطوط و …) از ویژگی‌هایی برخوردار هستند که به شکل ویژه برای نوشتن کد تدارک دیده شده است. از جمله مهم‌ترین این ویژگی‌ها که در بسیاری از ویرایشگرهای سورس کد قابل استفاده است می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • برجسته سازی نحو (Syntax Highlighting) از طریق تعیین استایل ظاهری (نظیر رنگ و فونت) واژه‌ها و بخش‌های مختلف کد و تطبیق براکت ها، پرانتزها و آکولادها
  • دندانه گذاری (Indentation) خودکار خطوط و بلاک های مختلف کد که به خوانایی بهتر آن کمک می‌کند
  • تکمیل خودکار (Autocomplete) کد یا کامل‌سازی کد (Code Completion) برای تسریع کدنویسی و کاهش احتمال بروز خطای انسانی
  • کد فولدینگ (Code folding) برای پنهان نمودن یا آشکار کردن بخش‌هایی از سورس کد به منظور مدیریت و تمرکز بهتر روی بخش‌های موردنیاز
  • نمایش راهنما و اطلاعات مربوط به پارامترها و نمایش لیست کلمات کلیدی زبان مربوطه، نمایش لیست متدها یا متغیرهای عضو کلاس ها
  • پشتیبانی از اسنیپت ها
  • امکان اجرای کامپایلر، مفسر و دیباگر یا سایر برنامه‌های مرتبط با توسعه نرم افزار
  • بررسی نحو (Syntax) حین کدنویسی و نمایش هشدارها، خطاها یا مشکلات احتمالی
  • پشتیبانی از کار روی یک پروژه کامل و حرکت سریع میان فایل ها و اجزای مختلف پروژه
  • امکان انتقال سریع به محل تعریف یک متغیر، پیاده سازی یک تابع یا کلاس و …
  • استفاده از میانبرهای صفحه کلید برای تسریع کدنویسی و دسترسی به قابلیت‌های ویرایشگر (نظیر کامنت کردن سریع تعدادی از خطوط یا خارج کردن آن‌ها از حالت کامنت)
  • پشتیبانی از افزونه ها برای گسترش عملکرد و قابلیت‌ها
  • امکان تقسیم صفحه (Split screen) واسط کاربری ادیتور برای مشاهده همزمان بخش‌های مختلف سورس کد

علاوه بر این موارد، پشتیبانی از سیستم های ورژن کنترل (Version Control) مانند گیت (Git)، امکان بازسازی کد یا کد ریفکتورینگ (Code refactoring – با اهدافی نظیر افزایش خوانایی کد، تسهیل فرایند نگه داری و کاهش پیچیدگی کد) و دارا بودن ترمینال داخلی برای اجرای دستورات خط فرمان از جمله قابلیت‌هایی هستند که در ویرایشگرهای کد پیشرفته (مانند Visual Studio Code) گنجانده شده است.

تفاوت میان ویرایشگر سورس کد و محیط یکپارچه توسعه

محیط یکپارچه توسعه (Integrated Development Environment – IDE) صرفا برای نوشتن و ویرایش سورس کد ساخته نشده است بلکه از قابلیت‌ها و ویژگی‌های بیشتری مانند کامپایل کردن، اشکال زدایی، آماده‌سازی برنامه برای انتشار و … نیز برخوردار است. این در حالیست که برنامه های ویرایشگر سورس کد تنها ابزاری برای نگارش و ویرایش سورس کدها هستند و ذاتا شامل این ویژگی‌ها نیستند.

IDE ها (مانند Microsoft Visual Studio یا Android Studio) به منظور توسعه نرم افزار برای یک فریم ورک مشخص یا چند زبان محدود به کار می‌روند. اما ویرایشگرهای کد برای ویرایش هر نوع فایل متنی قابل استفاده هستند و معمولا از اغلب زبان های برنامه نویسی پشتیبانی می‌کنند.

اگر به دنبال یک فرایند کدنویسی ساده و سبک هستید یا به ویرایش و نوشتن سورس کد در چند زبان برنامه نویسی نیاز دارید معمولا کد ادیتور گزینه مناسبی برای شما خواهد بود. در نهایت همانطور که گفته شد هر IDE شامل یک ویرایشگر کد داخلی نیز می‌باشد.

نمونه هایی از سورس کد ادیتورها

از جمله بهترین و محبوب‌ترین ویرایشگرهای کد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • Visual Studio Code
  • Notepad++
  • Atom
  • Eclipse
  • Emacs
  • Brackets
  • NetBeans
  • TextMate
  • Gedit
  • Vim
  • Sublime Text
ویرایشگر سورس کد یا کد ادیتور Visual Studio Code
نمایی از محیط Visual Studio Code در حال ویرایش یک سورس کد ساده

پیوندهای پیشنهادی تک دیک

لینک واژه در ویکیپدیا

امیرحسین شهسواری

عاشق دنیای رایانه و فناوری به خصوص برنامه نویسی هستم؛ یادگرفتن و البته یاد دادن چیزای جالبی که یاد گرفتم باعث خوشحالیم میشه و از اولویت‌های اصلی زندگیم به حساب میاد. از مدیریت و نوشتن در تک دیک هم واقعا لذت می‌برم :)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *