تک دیک

واژه نامه و مجله آموزشی کامپیوتر و فناوری

نوار ابزار یا تولبار Toolbar

نوار ابزار یا تولبار Toolbar چیست؟

نوار ابزار یا تولبار (Toolbar) یکی از انواع ویجت ها و المان های کنترل گرافیکی است که در قالب یک نوار یا ناحیه باریک، مجموعه‌ای از دکمه ها (که معمولا تنها حاوی آیکن هستند) را دربرمی‌گیرد. گاهی اوقات به اختصار از عنوان نوار (یا bar) برای این المان استفاده می‌شود.

معمولا از یک یا چند نوار ابزار برای نگه‌داری آیکن های مربوط به اعمال و قابلیت‌های پرکاربرد برخی نرم افزارها استفاده می‌شود. به این ترتیب نوار ابزارها به کاربران اجازه می‌دهند به آسانی و با سرعت بیشتری به اعمال پر استفاده نرم افزار دسترسی پیدا کنند. برای مثال ذخیره سازی، آندو و ریدو، کپی، کات و پیست از جمله اعمالی هستند که در بسیاری از نرم افزارها (مانند ویرایشگرهای متن و اسناد) در نوار ابزار نمایش داده می‌شود. در نرم افزارهای ویرایش گرافیک نیز ابزارهایی مانند رسم اشکال، رنگ آمیزی یا نوشتن متن در نوار ابزار قرار می‌گیرد.

نوار ابزار یا تولبار Toolbar
یک Toolbar حاوی دکمه (یا آیکن) های New – Open – Save – Undo – Redo

ویژگی ها و جزئیات نوار ابزار ها

نوار ابزارها معمولا به یکی از لبه‌های محیط نرم افزار می‌چسبند. برای مثال ممکن است نوار ابزار به صورت ردیفی از آیکن‌ها در لبه بالایی (پایین نوار منوی) نرم افزار قرار گیرد یا به صورت ستونی در لبه سمت چپ یا راست محیط نرم افزار به شکل ثابت مشاهده شود. با این حال برخی نرم افزارها از امکان شناور شدن تولبارها نیز پشتیبانی می‌کنند.

نمایی از نوار ابزار یا تولبار پایین نوار منوی نرم افزار Notepad++
نمایی از محیط نرم افزار Notepad++ حاوی یک Toolbar در پایین نوار منو

ممکن است در یک نرم افزار از چند تولبار مختلف برای دسترسی آسان‌تر به ابزارهای گوناگون نرم افزار استفاده شود. چنین حالتی به ویژه در برنامه‌های پیچیده و حرفه‌ای مشاهده می‌شود چرا که در این نرم افزارها امکان قرار گرفتن تمام ابزارها (به دلیل فراوانی و تعدد) در یک نوار ابزار وجود ندارد. معمولا کاربر می‌تواند متناسب با نیاز خود نوار ابزارهای مختلف را آشکار یا پنهان کند. برخی نرم افزارها نیز امکان سفارشی سازی کامل و اضافه کردن یا حذف آیتم‌های مختلف از Toolbar را فراهم می‌کنند.

معمولا با توجه به آیکن دکمه ها در تولبار می‌توان به عملکرد هر دکمه پی برد. برای مثال در تولبارها اغلب از آیکن فلاپی دیسک برای عمل ذخیره سازی و از آیکن پرینتر برای عمل چاپ استفاده می‌شود. در عین حال برای هر دکمه تولتیپ هایی به عنوان راهنما نیز درنظر گرفته می‌شود که هنگام قرار گرفتن نشانگر ماوس روی دکمه با نمایش نام عمل مربوطه به کمک کاربر می‌آیند. در برخی موارد نیز برای سادگی بیشتر توضیح کوتاهی همراه با میانبر صفحه کلید مربوطه داخل تولتیپ ارائه می‌شود.

استفاده از آیکن‌های کوچک در تولبارها امکان قرار گرفتن تعداد بیشتری از دستورات و اعمال را در فضایی کوچک فراهم می‌آورد. با این حال تعداد زیاد تولبار در محیط نرم افزارهای پیچیده می‌تواند باعث شلوغی رابط کاربری نرم افزار شود.

تولبار در مقایسه با المان ها و روش‌های دسترسی مشابه

منو بار یا نوار منو (Menu bar) مشابه با تولبار یکی از راهکارهای دسترسی به دستورات و اعمال نرم افزار محسوب می‌شود. در نوار منو پس از کلیک روی عنوان هر منو فهرستی شامل نام اعمال مختلف نمایان می‌شود که با کلیک روی هرکدام عمل مربوطه انجام می‌شود. این درحالیست که با کلیک مستقیم روی دکمه یا آیکن هر عمل در تولبار بلافاصله عمل موردنظر انجام می‌شود.

ریبون (Ribbon) یکی دیگر از المان های گرافیکی پرکاربرد در نرم افزارهای مختلف است که مجموعه‌ای از نوار ابزارها را در قالب چند زبانه نمایش می‌دهد. به این ترتیب مشکلات مربوط به شلوغی نرم‌افزار ناشی از وجود چند نوار ابزار مجزا با کمک ریبون برطرف می‌شود. واژه پرداز مایکروسافت ورد و نرم افزار مدیریت فایل File Explorer در ویندوز از جمله نرم افزارهایی هستند که از ریبون بهره می‌برند.

میانبرهای صفحه کلید مشابه با تولبار یکی از روش‌های سریع برای دسترسی به ابزارهای پرکاربرد در نرم افزارها هستند. استفاده از این میانبرها برای اعمال رایجی مانند کپی، ذخیره سازی و … به مراتب سریع‌تر از کلیک روی آیتم‌های نوار ابزار است. با این وجود به خاطر سپردن میانبرهای متفاوت و اختصاصی هر نرم افزار برای اعمال مختلف می‌تواند دشوار باشد.

پیوندهای پیشنهادی تک دیک

لینک واژه در ویکی‌پدیا

امیرحسین شهسواری

عاشق دنیای رایانه و فناوری به خصوص برنامه نویسی هستم؛ یادگرفتن و البته یاد دادن چیزای جالبی که یاد گرفتم باعث خوشحالیم میشه و از اولویت‌های اصلی زندگیم به حساب میاد. از مدیریت و نوشتن در تک دیک هم واقعا لذت می‌برم :)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *