منبع باز Open Source
منبع باز یا Open Source چیست؟
نرم افزار منبع باز یا متن باز (Open Source) به نرم افزارهایی گفته میشود که همراه با سورس کد عرضه میشوند و صاحب امتیاز نرم افزار مطالعه و بررسی، تغییر و توزیع آن را به صورت رسمی و با هر هدفی مجاز دانسته است. (نحوه خواندن این اصطلاح به صورت “منبعْ باز” میباشد.)
در نقطه مقابل این نوع نرم افزارها، نرم افزارهای مالکیتی یا اختصاصی (Proprietary software) قرار میگیرند که با عنوان منبع بسته (Closed Source) نیز شناخته میشوند.
نرم افزارهایی که منبع آن ها در اختیار عموم قرار گرفته است اما از لحاظ قانونی مجوز تغییر یا توزیع مجدد آنها صادر نشده است به نرم افزارهای “سورس – در دسترس” (Source-Available) موسوم هستند.
از جمله رایجترین محصولات منبع باز میتوان به سرور اچ تی تی پی آپاچی (Apache HTTP Server)، مرورگر موزیلا فایرفاکس، مجموعه آفیس LibreOffice، ویرایشگرهای تصاویر GIMP و Inkscape و سیستم مدیریت محتوای وردپرس و جوملا اشاره کرد.
فواید و چالشهای استراتژی منبع باز
متن باز بودن یک نرم افزار به محبوبیت، فراگیری و انعطاف پذیری آن کمک میکند، چرا که توسعه دهندگان مستقل میتوانند متناسب با نیاز کاربران به نرم افزارهای منبع باز قابلیتهای بیشتری اضافه کنند و یا نقاط ضعف و باگهای آن را برطرف نمایند. به علاوه محصول نهایی میتواند قابل اعتمادتر از سایر نرم افزارها باشد چرا که معمولا توسط صدها و هزاران برنامه نویس مختلف مورد بررسی و تست قرار گرفته است. از همین رو مدل توسعه نرم افزاری منبع باز راهکاری برای توسعه همکارانه نرم افزارها محسوب میشود.
با این وجود میتوان گفت Open Source بودن در مورد امنیت نرم افزار همانند یک تیغ دولبه عمل میکند. از سویی تعداد بیشتری از متخصصین میتوانند به بررسی سورس کد نرم افزار پرداخته و مشکلات امنیتی آن را تشخیص دهند و از سویی دیگر هکرها هم میتوانند حفرههای یک نرم افزار متن باز را بسیار آسانتر از نرم افزارهای معمولی پیدا کرده و در جهت اهداف شرورانه خود به کار بگیرند.
