تک دیک

واژه نامه و مجله آموزشی کامپیوتر و فناوری

نهان نگاری Steganography

نهان نگاری یا Steganography چیست؟

نهان نگاری (Steganography) به فرایندی گفته می‌شود که طی آن تلاش می‌شود موجودیتی نظیر متن، تصویر، صوت، ویدیو یا حتی فایل داخل یک موجودیت دیگر پنهان‌سازی شود.

به عنوان مثال، نوشتن عبارات با جوهر بی‌رنگ در میان نوشته‌های یک کتاب نوعی نهان نگاری فیزیکی به شمار می‌رود که در طول تاریخ از آن به کرات استفاده شده است. از نمونه‌های امروزی (دیجیتال) نهان نگاری می‌توان به مخفی نمودن اطلاعات در داخل یک فایل تصویر یا حتی فایل‌های اجرایی اشاره نمود.

نهان نگاری در مقایسه با رمزنگاری (Cryptography)، بدون اینکه توجه فردی را به وجود محتوای سری نهفته در خود جلب کند آن‌ها را از دید افراد پنهان می‌کند در حالی که رمزنگاری تنها از این محتوا محافظت می‌کند. بنابراین شناسایی و تشخیص محتوای دیجیتال نهان نگاری شده کار دشوارتری است و معمولا تنها با مقایسه‌ی فایل تغییر داده شده با نسخه‌ی اصلی (در صورت وجود دسترسی به چنین نسخه‌ای) امکان‌پذیر می‌باشد.

به علاوه هرچه محتوای اصلی بزرگتر باشد پنهان سازی پیام و اطلاعات در داخل آن امر ساده‌تری خواهد بود. از اینرو فایل‌های تصویری دیجیتال به خصوص فرمت‌های تصویری فشرده نشده گزینه‌ی بسیار مناسبی برای نهان نگاری به شمار می‌روند. برای مثال، در تصاویر بیت‌مپ 24 بیتی برای نگه‌داری شدت رنگ مولفه‌های قرمز، سبز و آبی (مدل رنگی RGB) هر پیکسل از تصویر، 8 بیت اختصاص داده می‌شود. اگر یک یا دو بیت کم ارزش این سه مولفه تغییر داده شوند تفاوت رنگ‌های تغییریافته با نسخه‌ی اصلی هر پیکسل به حدی است که توسط چشم انسان قابل تشخیص نمی‌باشد و به این ترتیب می‌توان از مجموع این بیت‌ها برای پنهان نمودن تصویر یا اطلاعات دیگر در تصویر اصلی استفاده نمود.

لازم به ذکر است از Steganography برای ایجاد واترمارک‌های دیجیتال و مخفی کردن نام خالق یا سازنده‌ی اصلی در فایل‌های تصویری نیز استفاده می‌شود.

امیرحسین شهسواری

عاشق دنیای رایانه و فناوری به خصوص برنامه نویسی هستم؛ یادگرفتن و البته یاد دادن چیزای جالبی که یاد گرفتم باعث خوشحالیم میشه و از اولویت‌های اصلی زندگیم به حساب میاد. از مدیریت و نوشتن در تک دیک هم واقعا لذت می‌برم :)

One thought on “نهان نگاری Steganography

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *