پلتفرم رایانشی Computing Platform

پلتفرم رایانشی یا Computing Platform چیست؟

پلتفرم رایانشی (Computing Platform) یا به اختصار پلتفرم به محیطی گفته می‌شود که یک نرم افزار در آن اجرا می‌شود. این محیط که در واقع نقش فونداسیون یا بستر را برای اجرای نرم افزارها ایفا می‌کند ممکن است سخت افزار، سیستم عامل یا هر نرم افزاری باشد که امکان اجرای نرم افزاری دیگر را فراهم می‌کند. به عنوان مثال یک سیستم رایانه ای با معماری x86 که روی آن سیستم عامل ویندوز نصب شده است یک پلتفرم به شمار می‌رود.

پلتفرم ها را می‌توان به چشم نوعی محدودیت و در عین حال به عنوان یک همیار در فرایند توسعه نرم افزار در نظر گرفت؛ از یک سو پلتفرم های مختلف، قابلیت‌ها و ویژگی‌های متفاوتی دارند که باعث می‌شود تنها نرم افزارهایی روی آن‌ها قابل اجرا باشد که با آن بستر سازگار است. به عنوان مثال سورس کدی که برای اجرا روی یک معماری مشخص کامپایل شده است مبتنی بر مجموعه دستورالعمل های (Instruction set) همان پردازنده خواهد بود و به صورت معمولی قابل اجرا روی معماری های دیگر نخواهد بود.

در سمت مقابل، پلتفرم ها عملکردهای سطح پایین را به صورت آماده در اختیار توسعه دهنده قرار می‌دهند و به این ترتیب او را از سر و کله زدن با رویه‌های متفاوت برای انجام عملی مشخص در سخت افزارهای مختلف نجات می‌دهند. برای مثال، یک سیستم عامل می‌تواند با وجود تفاوت در سخت افزارهایی که روی آن‌ها قابل اجراست، یک دستور واحد برای دسترسی به شبکه در اختیار توسعه دهنده قرار دهد.

نمونه هایی از انواع پلتفرم ها

جالب است بدانید تنها سیستم عامل ها و سخت افزارهای مختلف نیستند که به عنوان محیطی برای اجرای نرم افزارها شناخته می‌شوند. برای مثال یک مرورگر وب نیز فارغ از اینکه روی چه سیستم عامل یا سخت افزاری در حال اجراست می‌تواند برای وب اپلیکیشن ها و افزونه هایی که روی آن اجرا می‌شوند نقش یک Platform را ایفا کند. ماشین مجازی هم می‌تواند بستری برای اجرای نرم افزارها باشد. به عنوان مثال Java Virtual Machine (به اختصار JVM) محیطی را برای اجرای برنامه های کامپایل شده در قالب Java bytecode فراهم می‌آورد و همین طور نسخه مجازی سازی شده یک سیستم که سیستم عامل ویندوز روی آن نصب شده است اجازه می‌دهد نرم افزارهای ویندوزی را روی یک مک اجرا کنید. پلتفرم های رایانش ابری (Platform as a Service – PaaS) نیز از جمله دیگر نمودهای پلتفرم های رایانه ای به شمار می‌روند.

سیستم عامل های مختلف رایانه ها و دستگاه های همراه نظیر مایکروسافت ویندوز، لینوکس و مک او اس، اندروید و iOS، فریم ورک های نرم افزاری (نظیر دات نت فریم ورک، پلتفرم چندرسانه ای Adobe Flash، پلتفرم جاوا) و معماری های سخت افزاری (نظیر ARM و x86) مثال‌هایی از این Platform ها به شمار می‌رود.

نرم افزارها و محیط اجرای آن‌ها

همانطور که گفته شد پلتفرم ها محیطی برای اجرای نرم افزارها هستند. با توجه به تعدد این محیط‌ها، پیش از آنکه اقدام به خرید یا دانلود و همینطور نصب و اجرای نرم افزاری روی دستگاه خود کنید ابتدا مطمئن شوید با سخت افزار یا سیستم عاملی که از آن استفاده می‌کنید تناسب دارد.

برخی از نرم افزارها تنها روی یک Platform خاص قابل اجرا هستند؛ به عبارت بهتر توسعه دهنده این نوع نرم افزارها، آن‌ها را تنها برای اجرا شدن روی یک Platform معین طراحی کرده است. بنابراین امکان اجرای معمولی آن‌ها روی بسترهای دیگر وجود ندارد.

در مقابل، برخی از نرم افزارها برای اجرا شدن روی پلت‌فرم های مختلف پیاده سازی شده‌اند. این نرم افزارها به نرم افزارهای کراس پلتفرم یا چندپلتفرمی (Cross-Platform Software) مشهور هستند. نرم افزارهای Cross-Platform معمولا دارای نسخه های کامپایل شده مجزا برای Platform های مختلف می‌باشند و یا به صورت مستقیم و بدون سفارشی سازی روی بسترهای گوناگون رایانه ای قابل اجرا هستند.