تجربه کاربری User Experience – UX
تجربه کاربری یا User Experience چیست؟
تجربه کاربری (User Experience به اختصار UX یا UE) در حوزه رایانه، به تجربه و احساس یک کاربر در قبال استفاده از یک محصول، سیستم یا سرویس رایانه‌ای گفته می‌شود. این تجربه وجوه مختلفی نظیر مفید بودن محصول، قابل استفاده بودن، نحوه تعامل با محصول و شرکت، کارآمدی و … را شامل می‌شود. منظور از محصول در این مفهوم می‌تواند هرچیزی از جمله یک وبسایت، یک اپلیکیشن و یا یک سرویس تحت وب باشد. البته گفتنی است اصطلاح تجربه کاربری تنها به محصولات و خدمات مرتبط با دنیای دیجیتال محدود نمی‌شود.
در بسیاری از موارد می‌توان رابطه‌ای مستقیم و تنگاتنگ میان قابل استفاده بودن (Usability) و تجربه کاربری قائل شد تا حدی که در برخی متون از این دو واژه به جای یکدیگر استفاده می‌شود. این در حالیست که مفهوم قابل استفاده بودن تنها روی بخش‌هایی که یک کار انجام می‌شود تأکید دارد و تجربه کاربری علاوه بر این به احساسات کاربر نسبت به انجام کار و خوشایندی یا لذتی که در تعامل با سیستم به او دست می‌دهد نیز وابسته می‌باشد. در واقع تجربه کاربری به طور عمومی احساس کاربر از کار با سیستم را مورد بررسی قرار می‌دهد و تمامی جنبه‌های تعامل او با یک شرکت، محصولات و خدمات آن را در برمی‌گیرد. در عمل می‌توان گفت این تجربه، تحت تأثیر عوامل خارجی نظیر برند، قیمت، نظر و بازخورد دوستان و کاربران دیگر نیز قرار می‌گیرد.
طراحی تجربه کاربری
بهبود تجربه کاربری و افزایش رضایت کاربر از محصول و سیستمی که با آن در ارتباط است طی فرایندی تخصصی تحقق می‌یابد که با عنوان طراحی تجربه کاربری (User Experience Design یا به اختصار UX Design) شناخته می‌شود. فرایندی که شامل اجزای مختلفی از طراحی واسط کاربری گرفته تا معماری اطلاعات (سازماندهی، قابل جستجو و مدیریت بودن)، طراحی تعاملات میان کاربر و سیستم، خوشایندی، قابل استفاده بودن (استفاده کارامد و آسان، یادگیری بدون دشواری)، دسترس پذیری (دسترسی، درک و استفاده آسان حتی برای افراد ناتوان) و … می‌باشد. فرایندی که تحقق کامل آن علاوه بر دانش رایانه نیازمند علوم دیگری از جمله روان‌شناسی، تجارت و شناخت بازار، طراحی گرافیکی و جامعه‌شناسی نیز خواهد بود.
به عنوان مثال برای طراحی UX مناسب در حوزه وب، رعایت نکات زیر توسط کارشناسان توصیه می‌شود:
- ارائه محتوای مناسب و کاربردی (متون جذاب و خوانا، محتوای مفید و قابل اعتماد، پرهیز از گزافه‌گویی)
- رعایت اصول طراحی بصری (استفاده به جا و مناسب از المان‌های مختلف تصویری و رنگ‌ها، استفاده از فونت های شکیل و خوانا و …)
- قرار دادن عناوین مناسب در مکان‌های مناسب
- هدایت کاربر از صفحه‌ای به صفحه دیگر با پیش‌بینی صحیح نیازها و خواسته‌های او
- واسط کاربری ساده و در عین حال کاربردی
- جلوگیری از به وجود آمدن پیوندهای مرده
- بارگیری سریع وبسایت (پیشنهاد می‌شود ابتدا متون صفحه بارگیری شود و از تکنیک‌های Lazy Loading برای نمایش تصاویر به محض قرار گرفتن در محدوده دید کاربر استفاده شود)
- پرهیز از درج تبلیغات آزاردهنده و استفاده نامناسب از پاپ آپ
- طراحی واکنشگرای وبسایت (به گونه‌ای که برای کاربران رایانه‌ها و گوشی‌های هوشمند، متناسب با اندازه صفحه نمایش، جلوه مناسب و کارآمدی داشته باشد)
- امکان دسترسی آسان به بخش‌های مختلف سایت، جستجو و یافتن بدون دردسر و سریع محتوایی که مدنظر کاربر است.
- و …
عدم توجه به این نکات چه در حوزه طراحی بصری و چه در حوزه محتوا و عملکرد می‌تواند به وازدگی کاربر از وبسایت شما منجر شود و این به معنای از دست رفتن آسان مخاطب یا مشتری شما خواهد بود.
در نهایت می‌توان گفت شناخت کاربر و دانستن اینکه چه چیزی می‌خواهد، برای چه چیزی ارزش قائل می‌شود، چه محدودیت‌ها و چه توانایی‌هایی دارد و همچنین توجه به بازخوردهای دریافتی از سوی کاربران می‌تواند در خلق و بهبود یک تجربه کاربری مناسب، نقش مهمی ایفا کند. با توجه به اهمیت کاربر در دنیای دیجیتال امروزی، نیاز به طراحی تجربه کاربری شایسته و استفاده از طراحان حرفه‌ای در این حوزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند عاملی تعیین کننده برای موفقیت یا شکست یک محصول به شمار رود.
پیوندهای پیشنهادی تک دیک
