صفحه نمایش تخت یا Flat Panel Display چیست؟

صفحه نمایش تخت یا مسطح (Flat Panel Display به اختصار FPD) گونه‌ای از صفحه نمایش‌هاست که نسبت به نمایشگرهای CRT از وزن و ضخامت کمتری برخوردار است و برای نمایش تصویر در دستگاه‌های مختلف الکترونیکی نظیر رایانه‌ها، دوربین‌های دیجیتال، گوشی‌های همراه و تبلت‌ها، تلویزیون‌ها و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این نوع صفحه نمایش‌ها که ساخت اولین نمونه‌های آن به دهه 1950 میلادی برمی‌گردد معمولا قطری کمتر از 10 سانتی‌متر دارند و ابعاد آن از صفحات کوچک ساعت‌های مچی دیجیتال تا تلویزیون‌های بسیار بزرگ را در برمی‌گیرد. این ضخامت اندک در کنار آسانی حمل و نقل و امکان تولید صفحه نمایش با رزولوشن بالاتر از جمله دلایل جایگزینی صفحه نمایش‌های CRT (که در آن‌ها از لامپ پرتو کاتدی استفاده می‌شد) با مدل‌های فلت به شمار می‌رود. بسیاری از نمایشگرهای مسطحی که امروزه در گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و حتی برخی لپ‌تاپ‌ها و رایانه‌های رومیزی به کار برده می‌شود با بهره‌گیری از فناوری صفحات لمسی، امکان تعامل کاربر با دستگاه را از طریق لمس عناصر موجود در واسط کاربری فراهم آورده‌اند.

انواع رایج صفحه نمایش‌های تخت و مقایسه آن‌ها

LCD (Liquid Crystal Display) و LED (Light-Emitting Diode) را می‌توان رایج‌ترین و نام‌آشناترین فناوری‌های مورد استفاده در تولید صفحه نمایش‌های Flat به شمار آورد. در صفحه نمایش‌های LCD، از یک لایه نازک کریستال مایع استفاده می‌شود و از آنجایی که این لایه هیچ نوری از خود ساتع نمی‌کند در پشت آن از یک منبع نور پس زمینه کمک گرفته می‌شود تا تصویر برای بیننده قابل مشاهده شود. در حالت مرسوم این صفحه نمایش‌ها (که CCFL LCD نامیده می‌شوند)، لامپ‌های فلورسنت خاصی به نام CCFL نقش این منبع پس زمینه را ایفا می‌کنند.

جالب است بدانید تلویزیون‌ها و مانیتورهایی که در میان عامه مردم با نام LED شناخته می‌شوند در اصل همان پنل‌های LCD هستند که در آن‌ها نور پس زمینه به جای CCFL با کمک دیودهای نورافشان (LED) تأمین می‌شود. در واقع عنوان دقیق‌تر این صفحه نمایش‌ها LED-backlit LCD می‌باشد و نسبت به نمونه‌های CCFL LCD انرژی کمتری مصرف می‌کنند و هم‌چنین روشن‌تر و باریک‌تر هستند.

صفحه نمایش‌های پلاسما نیز نمونه‌ای دیگر از صفحه نمایش‌های فلت به شمار می‌روند که براساس برانگیختن بسته‌های بسیار کوچک گاز (زئون و نئون) و بردن آن‌ها به حالت پلاسما کار می‌کنند. پلاسماها از قیمت پایین‌تری نسبت به LED ها برخوردارند و در نمایش نقاط سیاه و زاویه دید نیز عملکرد بهتری دارند با اینحال از LED ها پرمصرف‌تر و ضخیم‌تر هستند و تقریبا سهم خود را در مقابل رقبای جدیدی همچون OLED و QLED از دست داده‌اند.

صفحه نمایش‌های تخت را می‌توان به دو گروه فرار (Volatile) و ایستا (Static) دسته‌بندی نمود. صفحه نمایش‌های فرار برای نمایش تصویر نیازمند تازه سازی مداوم پیکسل‌ها می‌باشند و از همین رو برای نمایش و نگه‌داری تصویر وابسته به منبعی جهت تأمین برق مورد نیاز خود هستند. در مقابل، صفحه نمایش‌های ایستا می‌توانند بدون مصرف انرژی، تصویر خود را ثابت نگه دارند و تنها برای تغییر محتوای خود به انرژی نیاز دارند. در حال حاضر از مدل‌های دسته دوم اغلب در کتاب‌خوان‌های الکترونیک استفاده می‌شود.