بررسی املایی Spell check
بررسی املایی یا Spell check چیست؟
بررسی املایی یا بررسی درست نویسی واژه‌ها (Spell check) قابلیتی نرم افزاری است که قادر است خطاهای مربوط به نوشتن واژه ها در متن را شناسایی کند. واژه پردازهای رایج، اغلب مرورگرهای وب، موتورهای جستجوی محبوب و … به صورت داخلی از این ویژگی برای متون وارد شده توسط کاربر پشتیبانی می‌کنند.
نرم افزار مستقل یا بخشی از یک نرم افزار که وظیفه بررسی املایی متن را بر عهده دارد بررسی کننده املایی (Spell checker) نامیده می‌شود.
اسپل چکرها به کاربر در شناسایی سریع اشتباهات املایی موجود در متن کمک می‌کنند و بالتبع امکان اصلاح سریع آن‌ها توسط کاربر یا تصحیح خودکار آن‌ها را فراهم می‌آورند. این قابلیت در صورت پیاده‌سازی مناسب به ایجاد متون فاقد غلط املایی و همچنین افزایش سرعت و دقت غلط یابی کمک می‌کند. مزیت بررسی املایی به‌خصوص هنگام نوشتن به زبان‌های غیرمادری یا زبان‌هایی که کمتر با آن‌ها آشنا هستید دوچندان خواهد بود.
عملکرد و جزئیات بررسی املایی
فرایند بررسی املایی معمولا به صورت خودکار هنگام تایپ یا وارد کردن متن انجام می‌شود. با این حال ممکن است برای کاهش مزاحمت و جلوگیری از پردازش اضافی، بررسی املای واژه ها نیازمند دریافت دستور مستقیم از سوی کاربر باشد.
در ساده‌ترین حالت طی بررسی املایی، کلمات موجود در متن با کلمات یک واژه نامه مقایسه می‌شوند. افزون بر این لازم است گونه‌های مختلف واژه نظیر حالت‌های جمع، زمان‌های مختلف افعال، پیشوندها، پسوندها، واژه‌های مرکب و … متناسب با زبان مربوطه حین این بررسی در نظر گرفته شود.
در برنامه‌های مرتبط با ویرایش متن معمولا پس از بررسی املایی، واژه هایی که املای آن‌ها نادرست تشخیص داده شده به شکلی از مابقی متن متمایز می‌شود. رایج‌ترین روش برای این منظور، رسم یک خط قرمز به شکل موج‌دار زیر این واژه‌هاست (مشابه با نمونه‌های زیر).
گفتنی است برخی از Spell checker ها از واژه‌نامه‌هایی حاوی لغات تخصصی رشته‌های مختلف استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، بررسی‌کننده‌های حرفه‌ای‌تر قادر هستند متناسب با جمله و مفهوم واژه‌های موجود در متن، صحت املای واژه‌ها را مورد بررسی قرار دهند. در این حالت ممکن است واژه به شکل مستقل با املای فعلی صحیح باشد اما با توجه به مفهوم جمله استفاده از آن نادرست باشد. به عنوان مثال در جمله “مرا خار و ذلیل کردی“، واژه خار (به معنای تیغ و خاشاک) یک واژه صحیح از نظر املایی است و در لغت‌نامه‌ها نیز موجود است. با این وجود با توجه به مفهوم جمله، واژه خوار (به معنی حقیر و ذلیل) مدنظر نویسنده بوده است. چنین اشتباهاتی توسط گونه‌ای از بررسی‌کننده‌های املایی موسوم به محیطی یا بافتی (Contextual spell checker) قابل شناسایی هستند. این در حالیست که بررسی‌کننده‌های معمولی که صرفا واژه‌ها را با محتوای لغت‌نامه خود مقایسه می‌کنند، نادرستی واژه خار در این جمله را تشخیص نمی‌دهند.
اصلاح اشتباهات املایی و آموزش Spell checker
اغلب بررسی کننده های املای امروزی افزون بر شناسایی واژه های نادرست قادر به ارائه پیشنهاداتی برای تصحیح آن‌ها نیز هستند. برای این منظور معمولا کاربر با راست کلیک روی واژه نادرست یا با کمک منوهای نرم افزار می‌تواند به فهرست این پیشنهادات دسترسی پیدا کرده و گزینه مناسب را جایگزین واژه فعلی کند. در برخی حالات نیز پس از بررسی املایی، واژه نادرست به شکل خودکار با واژه مناسبی که با کمک روش‌های مختلف انتخاب شده جایگزین می‌شود.
در موارد بسیاری ممکن است واژه‌هایی مانند لغات تخصصی علوم مختلف، نام شرکت‌ها و … با وجود نگارش صحیح، به عنوان نادرست شناسایی شوند. دلیل اصلی این اتفاق، قرار نداشتن واژه در لغت‌نامه مورد استفاده توسط Spell checker می‌باشد. در چنین حالتی معمولا کاربر می‌تواند با راست کلیک روی واژه و انتخاب آیتم مناسب (یا با کمک روش‌های مشابه) آن را به فهرست واژه نامه اضافه کند و یا از بررسی کننده بخواهد آن را نادیده بگیرد. با کمک چنین روش‌هایی در واقع صحت این واژه‌ها به بررسی کننده املایی آموزش داده می‌شود. به این ترتیب در آینده این واژه‌ها به عنوان واژه‌های با املای نادرست مشخص نخواهند شد. افزون بر این ممکن است از واژه‌های افزوده شده به لغت‌نامه توسط کاربر به عنوان پیشنهاداتی برای اصلاح اشتباهات استفاده شود.
انتقادات وارد به Spell checker ها
در کنار مزایای Spell checker ها اتکای بیش از اندازه به آن‌ها حین نگارش متون می‌تواند باعث وابستگی کاربر شود. در چنین حالتی ممکن است کاربر در نبود بررسی‌کننده‌های املایی یا حین نوشتن معمولی روی کاغذ دچار اشتباهات املایی فراوان شود.
موضوع دیگر مربوط به دشواری‌های طراحی یک Spell checker ایده آل و کاملا بدون نقص است. وجود واژه‌های خاص متعدد و ناتوانی هوش مصنوعی در درک کامل مفهوم متن برای تشخیص واژه نادرست از جمله مواردی است که ممکن است یک اسپل چکر در آن به عملکردی صددرصد موفق دست پیدا نکند.
بررسی گرامر
بررسی گرامر یا بررسی دستور زبان (Grammar check) یکی دیگر از قابلیت‌های نرم افزاری رایج در حوزه شناسایی غلط‌های نوشتاری است. با این تفاوت که بررسی کننده گرامری (Grammar checker) به جای اشتباهات املایی، متن را برای یافتن اشتباهات گرامری مورد بررسی قرار می‌دهد.
پیوندهای پیشنهادی تک دیک
