حافظه فقط خواندنی – رام Read-Only Memory – ROM

حافظه فقط خواندنی (رام) یا Read-Only Memory – ROM چیست؟

رام (ROM) یا حافظه فقط خواندنی (Read-Only Memory) یکی از انواع حافظه‌های ذخیره‌سازی است که در رایانه‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی مختلف کاربرد زیادی دارد. داده‌های ذخیره شده در این حافظه یا اصلا قابل تغییر نیستند و یا تغییر آن‌ها با سرعت پایینی قابل انجام است. به همین دلیل از انواع مختلف ROM برای ذخیره‌ی فرم‌ویرها و دستوراتی استفاده می‌شود که نیاز چندانی به تغییر و بروزرسانی ندارند.

به عبارت بهتر در دوران امروزی، منظور از رام حافظه‌هایی است که در اعمال طبیعی و متداول خود فقط نیاز به خواندن داده‌ها دارند البته این بدان معنا نیست که هیچ راهی برای تغییر داده‌های موجود در آن‌ها وجود ندارد. در برخی از این نوع حافظه‌ها می‌توان داده‌های ذخیره شده را تغییر داد اما سرعت پاک کردن و نوشتن روی آن‌ها به مراتب پایین‌تر از سرعت خواندن محتوایشان می‌باشد.

در رایانه‌های شخصی (PC)، معمولا دستورات مورد نیاز برای آغاز به کار رایانه در حافظه‌ای از نوع رام قرار داده می‌شود. علاوه بر این از ROM ها برای نگه‌داری داده‌هایی که نیازمند تغییر نیستند نیز استفاده می‌شود. با توجه به اینکه رام حافظه‌ای از نوع غیرفرار (Non-Volatile) می‌باشد پس از قطع برق و خاموشی رایانه، داده‌های ذخیره شده روی آن از دست نمی‌رود.

انواع ROM ها

تاکنون انواع مختلفی از حافظه‌های ROM تولید شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به حافظه فقط خواندنی قابل برنامه‌ریزی (یا Programmable Read-Only Memory – PROM)، حافظه فقط خواندنی قابل برنامه‌ریزی قابل پاک شدن (Erasable Programmable Read-Only Memory – EPROM) و حافظه فقط خواندنی قابل برنامه‌ریزی قابل پاک شدن الکتریکی (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory – EEPROM) اشاره نمود. دو نوع آخر (یعنی EPROM و EEPROM) قابلیت پاک‌سازی و برنامه‌ریزی مجدد را دارا می‌باشند. گفتنی است انجام این اعمال معمولا نیازمند دستگاه‌های مخصوص بوده و به زمان بیشتری نسبت به خواندن محتوا از روی رام احتیاج دارد.