ثابت Constant

ثابت یا Constant چیست؟

ثابت (Constant) در زبان‌های برنامه نویسی به مقداری گفته می‌شود که در طول اجرای برنامه غیر قابل تغییر است.

در واقع ثوابت، درست در نقطه مقابل متغیرها (Variable) قرار می‌گیرند. همان‌طور که مقدار یک Variable قابل تغییر است، مقدار یک Constant نیز غیرقابل تغییر (یا ثابت) است.

ثابت‌های زمان کامپایل و ثابت‌های زمان اجرا دو مدل رایج از ثوابت هستند که از نظر مفهومی مشابه یکدیگر می‌باشند. در نوع اول مقدار Constant به صورت ایستا تعیین می شود به این ترتیب که مقدار ثابت به صورت مستقیم و بدون وابستگی به مقادیر دیگر تعیین می‌شود. به عنوان مثال، در قطعه کد زیر که به زبان C++ نوشته شده است با استفاده از کلمه کلیدی const ثابتی به نام PI از نوع double تعریف شده است که به 3.14159 مقداردهی شده است:

const double pi = 3.14159;

در نوع دوم، این مقدار به صورت پویا مشخص می‌شود و با وجود اینکه ممکن است در اجراهای مختلف براساس وضعیت برنامه دارای مقادیر متفاوتی باشد اما در طول زمان زنده بودن (به محض تعیین شدن مقدار تا پایان زمان حیات)، مقدارش تغییر نخواهد کرد. ثوابت تعریف شده در یک تابع که براساس مقادیر ورودی‌های آن محاسبه می‌شود از این نوع به شمار می‌روند. در واقع در این حالت عبارتی که برای تخصیص مقدار به یک ثابت مورد استفاده قرار می‌گیرد مقداری را نتیجه می‌دهد که خودش متغیر است.

هرچند در برخی اوقات به نظر می‌رسد استفاده از ثوابت به جای متغیرها چندان اهمیتی ندارد ولی از نظر گیرایی و خوانایی به برنامه‌نویسان اطمینان خاطر می دهد که مقدار موردنظر ثابت خواهد ماند و از سوی دیگر مانع از تغییر ناخواسته یا اشتباه مقادیری می‌شود که برنامه‌نویسان پیشین به عنوان مقداری ثابت در نظر گرفته‌اند.

با وجود اینکه مقدار یک Constant تنها یک بار تعریف شده و غیرقابل تغییر است اما همانند متغیرها می‌توان بارها از آن استفاده نمود.