تک دیک

واژه نامه و مجله آموزشی کامپیوتر و فناوری

معرفی زبان برنامه نویسی اسکرچ (Scratch)

به مجموعه آموزشی اسکرچ تک دیک خوش آمدید. در مطلب حاضر به عنوان اولین قسمت از این مجموعه آموزشی با زبان برنامه نویسی اسکرچ (Scratch) و جزئیات آن به طور خلاصه آشنا می‌شوید.

مجموعه آموزشی اسکرچ برای چه کسانی قابل استفاده است؟

دنبال کردن این مجموعه آموزشی را به تمام افرادی پیشنهاد می‌کنیم که مایلند برنامه نویسی را به شیوه‌ای ساده و جذاب فرابگیرند. اگر در بازه سنی 8 تا 16 سال قرار دارید این مجموعه آموزشی به شما کمک می‌کند ضمن گذراندن اوقاتی شاد و سرگرم‌کننده با مفاهیم برنامه نویسی آشنا شوید.

اگر هم دارای فرزندی در بازه سنی فوق هستید همراهی شما با فرزندتان در طول این مجموعه فرصت مناسبی برای یادگیری برنامه نویسی و تقویت حل مسأله به طور همزمان در شما و فرزندتان خواهد بود. به علاوه ممکن است برای شروع، همراهی شما با کودکانی که در ابتدای این رده سنی قرار دارند ضروری باشد. با این وجود تلاش می‌کنیم در طول این مجموعه از زبانی ساده و گویا استفاده کنیم.

در عین حال مجموعه آموزشی اسکرچ می‌تواند برای هر فردی در هر سنی که مایل است با برنامه نویسی آشنا شود مفید باشد. فراموش نکنید تنها هدف برای یادگیری برنامه نویسی به دست آوردن یک شغل مرتبط یا منبع درآمد مناسب نیست. برنامه نویسی می‌تواند در زندگی شخصی هم به شما کمک کند. به عبارت بهتر در مسیر یاد گرفتن برنامه نویسی علاوه بر لذت بردن با نحوه طرح مسأله، نحوه تجزیه و تحلیل و حل مسأله، سنجش نیازها، تصمیم‌گیری بهتر، تفکر منطقی و … آشنا می‌شوید.

لازم به ذکر است مجموعه آموزشی حاضر تا پایان به طور کاملا رایگان در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

زبان برنامه نویسی اسکرچ چیست و چه کاربردهایی دارد؟

اسکرچ (Scratch) عنوان یک زبان برنامه نویسی بصری مبتنی بر بلاک (یا قطعه) است که با هدف آموزش برنامه نویسی توسط دانشگاه MIT (موسسه فناوری ماساچوست) توسعه داده شده است. هرچند اسکرچ به صورت ویژه برای کودکان و نوجوانان 8 تا 16 ساله طراحی شده اما برای آموزش برنامه نویسی به سایر افرادی که تجربه‌ای در این زمینه ندارند نیز گزینه مناسبی به شمار می‌رود.

از اسکرچ در مدارس و آموزشگاه‌های مختلفی در سراسر جهان برای آموزش برنامه نویسی به کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود. سرگرمی و گذراندن اوقاتی شاد در کنار یادگیری بدون درگیری با پیچیدگی‌های زبان های برنامه نویسی متداول از جمله مولفه‌هایی است که با ذات اسکرچ گره خورده است.

پروژه‌های مختلفی مشابه با اسکرچ برای آموزش برنامه نویسی و مفاهیم آن به کودکان و نوجوانان راه‌اندازی شده است. با این حال هیچ کدام از آن‌ها به لحاظ سادگی، جذابیت و میزان قابلیت‌ها به پای اسکرچ نمی‌رسند. بنابراین اگر مایل به یادگیری برنامه نویسی هستید اسکرچ یکی از بهترین گزینه‌هایی است که پیش روی شما قرار دارد.

ساخت بازی و انیمیشن‌های جذاب، داستان‌های تعاملی و … از جمله مواردی هستند که با کمک اسکرچ و ابزارهای آن امکان‌پذیر است.

نسخه فعلی اسکرچ با عنوان Scratch 3.0 شناخته می‌شود که در سال 2019 رونمایی شده است. در طول این مجموعه آموزشی از همین نسخه استفاده می‌شود.

محیط اسکرچ و نحوه استفاده از آن

برای استفاده از اسکرچ نیازی به نصب نرم افزار اضافی یا پرداخت هزینه ندارید. شما می‌توانید به رایگان در مرورگر وب خود برنامه نویسی با اسکرچ را تجربه کنید. هرچند این کار در گوشی هوشمند، تبلت، لپ تاپ و کامپیوترهای رومیزی امکان‌پذیر است اما در اختیار داشتن صفحه نمایش به اندازه کافی بزرگ، ماوس و صفحه کلید برای تجربه بهتر در استفاده از نسخه آنلاین اسکرچ توصیه می‌شود.

صفحه اصلی اسکرچ را می‌توانید با مراجعه به https://scratch.mit.edu مشاهده کنید. برای مشاهده ویرایشگر یا محیط برنامه نویسی آنلاین اسکرچ هم می‌توانید مستقیما به https://scratch.mit.edu/projects/editor مراجعه کنید. در تصویر زیر می‌توانید نمایی از این محیط را مشاهده کنید.

نمایی از محیط برنامه نویسی اسکرچ (Scratch)

خوشبختانه محیط برنامه نویسی اسکرچ به زبان‌های مختلفی از جمله فارسی قابل استفاده است. بنابراین بدون نیاز به آشنایی با زبان انگلیسی می‌توانید از اسکرچ استفاده کنید. موضوعی که تجربه برنامه نویسی را به خصوص برای کودکان آسانتر می‌کند.

بخش عمده برنامه نویسی در اسکرچ با کمک عمل کشیدن و رها کردن انجام می‌شود. به عبارت بهتر برای این منظور کافیست اجزایی موسوم به بلاک یا قطعه را با کمک ماوس یا لمس صفحه (در نمایشگرهای لمسی) به شکل مناسب در کنار یکدیگر قرار دهید. بنابراین در اسکرچ برخلاف زبان‌های برنامه نویسی متداول به تایپ کمتری نیاز دارید. به علاوه در اسکرچ از خطاهای گیج کننده هم خبری نیست.

در تصویر زیر می‌توانید تعدادی بلاک اسکرچ را در کنار یکدیگر مشاهده کنید.

تعدادی بلاک یا قطعه کد در کنار یکدیگر در اسکرچ

تجربه برنامه نویسی به زبان اسکرچ – نسخه های آفلاین در برابر نسخه های آنلاین

برای کاربرانی که مایل به استفاده از نسخه آنلاین اسکرچ نیستند نسخه‌های آفلاین هم فراهم شده است. اگر می‌خواهید بدون اتصال به اینترنت از اسکرچ استفاده کنید این نسخه‌ها مناسب شما هستند. شما می‌توانید نسخه مخصوص دستگاه خود را از اینجا دانلود و نصب کنید. در حال حاضر این نسخه‌ها برای ویندوز، اندروید، مک او اس و کروم او اس وجود دارد.

با این وجود به دلیل سادگی، عدم نیاز به نصب و قابل اجرا بودن در دستگاه‌های مختلف، پیشنهاد ما استفاده از نسخه آنلاین اسکرچ است. در این مجموعه آموزشی نیز از نسخه آنلاین استفاده می‌شود.

با ما در ادامه این مجموعه آموزشی همراه باشید تا با جزئیات برنامه نویسی در اسکرچ بیشتر آشنا شوید.

امیرحسین شهسواری

عاشق دنیای رایانه و فناوری به خصوص برنامه نویسی هستم؛ یادگرفتن و البته یاد دادن چیزای جالبی که یاد گرفتم باعث خوشحالیم میشه و از اولویت‌های اصلی زندگیم به حساب میاد. از مدیریت و نوشتن در تک دیک هم واقعا لذت می‌برم :)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *