بهینه سازی و رفع تکه تکه شدگی درایوهای هارددیسک در ویندوز

اگر رایانه شخصی شما کندتر از گذشته به نظر می‌رسد یا هنگام باز کردن فایل‌هایتان مجبورید مدت زمان بیشتری منتظر بمانید احتمالا این مقاله می‌تواند بخشی از مشکل شما را برطرف کند.

به عنوان یک مقدمه کوتاه لازم است بدانید با گذشت زمان و ایجاد تغییرات مختلف، محتوای فایل‌ها روی ابزارهای ذخیره سازی (از قبیل هارد دیسک) به صورت تکه تکه یا Fragmented قرار می‌گیرند. به این معنا که قطعه‌های مختلف یک فایل ممکن است به شکل ناپیوسته و در مکان‌های فیزیکی جدا از هم، روی سطح یک دیسک نگه داری شوند. موضوعی که در مورد هارددیسک ها به دلیل ساختار مکانیکی آن‌ها ممکن است باعث افت قابل توجه در کارایی دیسک و کاهش سرعت دسترسی به تکه‌های از هم گسیخته یک فایل شود.

رفع این ناپیوستگی‌ها که طی فرایندی موسوم به Defragmentation (دیفرگمنتیشن) انجام می‌گیرد با کنار هم قرار دادن و سازماندهی مجدد محتوای فایل‌ها باعث می‌شود دسترسی به هر فایل به جابجایی‌های مکانیکی کمتر هارد دیسک نیاز داشته باشد و درنتیجه به افزایش کارایی و بهبود سرعت سیستم بیانجامد.

جالب است بدانید در سیستم عامل ویندوز، ابزاری داخلی برای رفع این تکه تکه شدگی ها درنظر گرفته شده است. با ما همراه باشید تا در این مقاله شما را با این ابزار مفید بیشتر آشنا کنیم.

ابزار بهینه سازی درایوها در سیستم عامل ویندوز

ابزار دیفرگ کردن از نسخه‌های آغازین همراه با سیستم عامل ویندوز با نام Disk Defragmenter عرضه می‌شده است و در نسخه‌های جدید نیز با عنوان بهینه سازی درایوها (Optimize Drives) قابل دسترسی می‌باشد.

تصاویری که در ادامه این مقاله مشاهده می‌کنید مربوط به ویندوز 10 می‌باشد اما اگر از ویندوز 7 یا 8 و 8.1 نیز استفاده می‌کنید روند کلی مشابهی برای استفاده از این ابزار پیش روی شما قرار دارد.

گام اول: برای دسترسی به ابزار دیفرگمنت روش‌های مختلفی وجود دارد که ما در ادامه به سه مورد از راه‌های میانبر اشاره می‌کنیم.

اگر از ویندوز 10 استفاده می‌کنید کافیست منوی استارت را باز کرده و با تایپ کردن واژه Defragment به دنبال Defragment and Optimize Drives بگردید.

در روش دیگر می‌توانید پس از ورود به بخش Windows Settings یا Control Panel سنتی با جستجوی واژه Defragment گزینه‌ای به نام Defragment and optimize your drives را پیدا کنید.

در روش سوم می‌توانید ابتدا روی یکی از درایوهای موردنظرتان در File Explorer راست کلیک کنید و گزینه Properties را انتخاب کنید. سپس وارد زبانه Tools شده و روی دکمه Optimize کلیک کنید.

در هر حالت پنجره‌ای مشابه با تصویر زیر نمایان می‌شود. در این پنجره می‌توانید به ترتیب، درایوهای مختلف، نوع رسانه درایو، آخرین باری که درایو بهینه سازی (یا آنالیز) شده و همینطور وضعیت فعلی درایو (همراه با درصد تکه تکه شدگی) را مشاهده کنید.

گام دوم: در این مرحله لازم است درایو موردنظر خود را برای دیفرگمنت کردن انتخاب کنید. شما می‌توانید با فشردن کلید Ctrl و کلیک کردن روی نام تعدادی از درایوها، آن‌ها را به طور همزمان انتخاب کنید.

توجه داشته باشید درایوهایی که میزان تکه تکه شدگی آن‌ها صفر درصد است طبیعتا نیازی به انجام بهینه سازی ندارند. همچنین انجام این عمل در مورد درایوهایی با درصد پایین تکه تکه شدگی ضروری نمی‌باشد.

در صورتی که مدت زیادی از آخرین اجرای این فرایند روی یک درایو گذشته است می‌توانید با انتخاب درایو و کلیک روی دکمه Analyze، وضعیت درایو را مجددا بروزرسانی کنید.

در تصویر فوق همانطور که مشاهده می‌کنید تنها درایو C دارای 6 درصد تکه تکه شدگی است و مابقی درایوها فاقد تکه تکه شدگی هستند (ستون چهارم).

گام سوم: روی گزینه Optimize کلیک کنید تا آنالیز و سازماندهی مجدد درایو آغاز شود. بسته به حجم درایو انتخاب شده، میزان تکه تکه شدگی آن و فاکتورهای دیگری از جمله سرعت خواندن و نوشتن هارددیسک، مدت زمان لازم برای تکمیل این مرحله متفاوت خواهد بود.

در صورتی که می‌خواهید این فرایند متوقف شود کافیست روی دکمه Stop کلیک کنید. پس از اتمام این مرحله میزان تکه تکه شدگی برای درایو انتخاب شده صفر درصد خواهد بود.

بهینه سازی و دیفرگمنت خودکار درایوها

همانطور که گفته شد شما می‌توانید هر زمانی که مایل بودید درایوهای هارد دیسک را بهینه سازی کنید. اما اگر از نسخه‌های جدید ویندوز استفاده می‌کنید تقریبا به ندرت پیش می‌آید نیازی به انجام دستی این کار داشته باشید.

در واقع از ویندوز 7 به بعد درایوها به صورت متناوب (به شکل پیشفرض: هفتگی) مورد آنالیز و دیفرگمنت قرار می‌گیرند. با اینحال اگر به تازگی حجم عظیمی از فایل‌ها را دستکاری کرده‌اید و احساس می‌کنید دسترسی به فایل‌ها یا به طور کلی رایانه شخصی‌تان بیش از اندازه کند شده است می‌توانید با روشی که توضیح داده شد شخصا اقدام به بهینه سازی مجدد درایوهایتان کنید.

تغییر تنظیمات زمان بندی

اگر می‌خواهید زمان بندی بهینه سازی درایوها را متناسب با نیاز خود تغییر دهید می‌توانید در بخش Scheduled optimization روی دکمه Change settings کلیک کنید تا پنجره‌ای مشابه با تصویر زیر نمایان شود.

برای غیرفعال‌سازی بهینه سازی خودکار می‌توانید تیک کنار Run on a schedule را بردارید. البته پیشنهاد می‌شود اجازه دهید این گزینه فعال باقی بماند.

برای تغییر دوره‌های بهینه سازی نیز می‌توانید در مقابل Frequency، یکی از گزینه‌های روزانه (Daily)، هفتگی (Weekly) یا ماهیانه (Monthly) را انتخاب نمایید. در صورتی که می‌خواهید این زمان بندی برای درایوهای مشخصی اعمال شود می‌توانید آن‌ها را با کلیک روی دکمه Choose در بخش Drives انتخاب کنید.

هرچند ابزار داخلی ویندوز در اغلب موارد می‌تواند برای رفع تکه تکه شدگی درایوها راهگشا باشد اما شما می‌توانید با نصب نرم افزارهای شخص ثالثی نظیر Defraggler از امکانات و ویژگی‌های بیشتر آن‌ها نیز بهره‌مند شوید. اگر تجربه استفاده از این نرم افزارها را دارید یا نکته‌ای به ذهن‌تان می‌رسد آن را در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.