شبکه ادهاک بی سیم یا Wireless ad hoc network چیست؟

شبکه ادهاک بی سیم (Wireless ad hoc network به اختصار WANET) نوعی شبکه بی سیم غیرمتمرکز است که وابسته به هیچ زیرساخت از پیش تهیه شده‌ای (نظیر روتر یا اکسس پوینت) نمی‌باشد. در واقع یک شبکه ad hoc معمولا ارتباطی موقت است که برای یک هدف معین استفاده می‌شود. گفتنی است ad hoc اصطلاحی لاتین به معنای “برای این [منظور]” می‌باشد.

به عنوان کاربردی خانگی برای این نوع شبکه‌ها، فرض کنید می‌خواهید فایلی را از رایانه رومیزی خود به لپ‌تاپ دوست‌تان که به خانه شما آمده است منتقل کنید؛ برای این منظور می‌توانید یک شبکه ad hoc بی سیم میان رایانه خود و لپ‌تاپ دوست‌تان (که در فاصله کوتاهی از یکدیگر قرار دارند) ایجاد کنید. اگر بخواهید با چندین رایانه فایل به اشتراک بگذارید باید یک شبکه ادهاک Multi-hop یا چندگامی ایجاد کنید که می‌تواند داده‌ها را از چندین گره عبور دهد. در چنین شبکه‌ای، هر گره (یا نود) در شبکه، داده ها را برای گره دیگری که در نزدیکی آن قرار گرفته ارسال می‌کند تا داده‌های مورد نظر به مقصد نهایی خود در شبکه تحویل داده شود.

شبکه ادهاک متحرک (Mobile ad hoc network به اختصار MANET) به نودهای موجود در پوشش شبکه اجازه می‌دهند در حین حرکت با سایر نودها در ارتباط باشند. در این شبکه ها هر نود متناسب با موقعیت فعلی خود به طور مداوم پیوندهایش با سایر نودها را تغییر می‌دهد.

کاربردها، مزایا و معایب ادهاک

امروزه استفاده از شبکه‌های ad hoc علاوه بر کاربردهای شخصی و خانگی در رایانه‌ها برای مقاصد نظامی (نظیر ارتباط میان سربازها یا ماشین‌های جنگی با یکدیگر)، ارتباط پهپادها با یکدیگر، حمل و نقل هوشمند (به عنوان مثال برای داشتن رفتارهای هوشمندانه در صورت بروز تصادفات)، شبکه ادهاک ربات ها، شبکه های حسگر بی سیم یا Wireless Sensor Network (برای جمع آوری گسترده اطلاعات توسط حسگرها)، مدیریت بحران (برای ارتباط ناجیان با یکدیگر در صورت از بین رفتن زیرساخت های رایج ارتباطی) و … کاربردهای وسیعی پیدا کرده است.

عدم نیاز به زیرساخت های مرکزی برای ایجاد این نوع شبکه ها (و بالتبع کاهش هزینه‌ها)، امکان ایجاد سریع و مقاومت در برابر قطع ارتباط در صورت از کار افتادن یک گره از جمله مزایای شبکه های ادهاک به شمار می‌رود. از سوی دیگر آسیب پذیری امنیتی بالاتر در برابر حملات (به دلیل عدم وجود مکانیزم های کنترل دسترسی و تصدیق هویت) در اغلب این شبکه ها موضوعی است که نباید نادیده گرفته شود.